Công tác giáo dục kỹ năng sống cho trẻ em trong học đường hiện nay và trong thời gian tới đối với ngành Giáo dục là một nhiệm vụ rất được coi trọng, nhất là thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0; những kỹ năng mềm đã góp phần hình thành nên những con người có ích cho cộng đồng và nếu điều đó được rèn luyện cho các em học sinh ngay tại trên ghế nhà trường sẽ giúp cho các em có được những kỹ năng sống cơ bản phù hợp với yêu cầu phát triển của xã hội hiện nay.
Vì mục đích giúp trẻ em hòa nhập, phát triển và khẳng định mình trong cuộc sống, cộng đồng và xã hội; đồng thời đảm bảo mọi trẻ em đều được bảo vệ, giảm nguy cơ bị bạo lực, bị xâm hại; Ban Thường vụ Tỉnh ủy An Giang đã Chỉ thị số 14-CT/TU, ngày 29/5/2012 về “Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng cơ sở đối với công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em” nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể, nhà trường, gia đình và toàn xã hội thực hiện các mục tiêu bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, nhất là ngăn chặn có hiệu quả tình trạng trẻ em bị xâm hại, bị bạo lực, vi phạm pháp luật.
Ngành giáo dục và đào tạo đã lồng ghép thực hiện Quyết định số 1501/QĐ-TTg ngày 28/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án“Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh niên, thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015-2020” vào việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo tinh thần Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị, Chương trình hành động số 17 của Tỉnh ủy triển khai Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong quá trình chỉ đạo các hoạt động giáo dục;
Từ đó, ngành giáo dục đã xây dựng kế hoạch triển khai đến các cơ sở giáo dục và đào tạo trong tỉnh; chỉ đạo, định hướng các hoạt động tăng cường nâng cao chất lượng công tác giáo dục kỹ năng sống, lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, văn hóa cho học sinh, giúp các em phát triển toàn diện, có kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ bản thân, đạo đức trong sáng, lối sống văn hóa; có ý thức chấp hành pháp luật; có năng lực và bản lĩnh trong hội nhập quốc tế; có sức khỏe, tri thức và kỹ năng lao động, trở thành những công dân có ích; xung kích, sáng tạo góp phần xây dựng quê hương Bác Tôn giàu đẹp.
Từ năm 2015 đến nay, ngành giáo dục và đào tạo đã xây dựng mô hình điểm và phát huy nhân rộng hoạt động Ngày hội Gia đình yêu thương cho tất cả các huyện, thị xã, thành phố và cả 3 cấp học nhằm đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, giáo dục kế thừa, gìn giữ và phát huy những truyền thống tốt đẹp của gia đình Việt Nam, giáo dục cho học sinh những kỹ năng sống, biết chọn lọc những giá trị tiên tiến phù hợp xu thế hội nhập quốc tế thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Hoạt động Ngày hội Gia đình yêu thương có sự tham gia của giáo viên, học sinh và phụ huynh, tạo sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình học sinh, giúp phụ huynh học sinh nhận thức đúng đắn về việc quan tâm, chăm sóc, giáo dục học sinh chăm ngoan, học tốt, đồng thời tăng thêm mối quan hệ thân thiết giữa Gia đình – Nhà trường – Xã hội; giáo dục cho học sinh biết chuyển đổi những hành vi tích cực, sống có ích, biết thể hiện tình cảm, lòng biết ơn đối với ông bà, cha mẹ bằng những việc làm cụ thể hằng ngày.
Qua đó, Sở GDĐT đã chỉ đạo cho các cơ sở giáo dục trong tỉnh lồng ghép triển khai thực hiện Đề án giáo dục chuyển đổi hành vi xây dựng gia đình và phòng chống bạo lực gia đình vào phong trào xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”; nâng cao chất lượng công tác giáo dục kỹ năng sống, đạo đức, lối sống cho học sinh, phòng chống bạo lực học đường, xâm hại trẻ em qua các hoạt động Lễ Tri ân và Trưởng thành, Lễ ra trường, diễn đàn, hội thi, hội diễn, hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao hàng năm tại các trường học.
Đa số các đơn vị trường học đều thực hiện tốt công tác truyền thông, tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật về xây dựng gia đình, phòng chống bạo lực gia đình, bình đẳng giới, chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em; tổ chức hướng dẫn và rèn kỹ năng tự vệ cho học sinh thông qua các giờ dạy thể dục, các buổi sinh hoạt ngoại khóa, sinh hoạt câu lạc bộ, đặc biệt chỉ đạo củng cố, phát triển các câu lạc bộ võ thuật trong trường học, tạo môi trường sư phạm lành mạnh, giúp học sinh vừa phát triển năng khiếu thể thao vừa rèn luyện các kỹ năng tự vệ cần thiết.
Sở GDĐT tiếp tục phối hợp cùng Sở LĐTBXH duy trì, phát huy và nhân rộng mô hình Công tác Xã hội học đường từ 08 điểm trường lên 12 điểm trường cho các huyện, thị xã, thành phố: Long Xuyên, Thoại Sơn, Tịnh Biên, Tri Tôn, Tân Châu; tiếp tục tổ chức tập huấn Công tác tham vấn cho các trường được lựa chọn thực hiện mô hình điểm đồng thời cung cấp các kiến thức cần thiết hỗ trợ cho các trường trong cùng địa bàn nhằm giúp giáo viên tiếp cận các phương pháp tư vấn mới, chuyên sâu, thực hiện tốt công tác tư vấn học đường. Đa số các đơn vị được chọn triển khai Công tác xã hội học đường đã thể hiện tốt công tác phối hợp với các ngành, cơ quan chức năng tại địa phương, vai trò kết nối giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh, tranh thủ các nguồn lực hỗ trợ và sự đồng tình của phụ huynh trong công tác giáo dục, tư vấn cho học sinh; Xây dựng tốt môi trường thân thiện và ngăn ngừa các nguy cơ gây tổn thương cho trẻ em; góp phần xây dựng và phát triển hệ thống bảo vệ trẻ em đồng bộ, trợ giúp kịp thời, giảm tối đa tình trạng trẻ em rơi vào hoàn cảnh đặc biệt, tạo cơ hội tốt nhất để trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt phát triển, tái hòa nhập cộng đồng.
100% các trường tổ chức Tháng hành động trẻ em với các hoạt động Trại hè, Ngày hội, Diễn đàn, du khảo về nguồn, sinh hoạt Câu lạc bộ trẻ em... phát huy tính chủ động, sáng tạo phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện của địa phương, đơn vị, đúng với mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh, lấy trẻ em làm trung tâm, thúc đẩy các hoạt động quyền tham gia của trẻ em, đặc biệt quan tâm trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, trẻ em có nguy cơ bị tai nạn thương tích, trẻ em sống trong các hộ gia đình nghèo, cận nghèo; trẻ em vùng sâu, vùng biên giới, vùng có điều kiện kinh tế khó khăn và đặc biệt khó khăn.
Sở GDĐT đã chỉ đạo thực hiện tổ chức thành công mô hình sinh hoạt ngoại khóa Ngày hội Tuổi chúng mình tại cụm trường THPT thành phố Long Xuyên và huyện Phú Tân nhằm triển khai mô hình hoạt động sáng tạo trong công tác truyền thông giáo dục, xây dựng sân chơi lành mạnh. Trong Ngày hội, các em học sinh cùng nhau phát huy năng khiếu, sở thích của mình qua các hoạt động thiết kế góc triển lãm, diễn tiểu phẩm, thuyết trình, thi tìm hiểu kiến thức tuyên truyền về bình đẳng giới, sức khỏe sinh sản vị thành niên, phòng chống bạo lực, tội phạm và tệ nạn xã hội. .. Các hoạt động ngoại khóa trong trường học đều có lồng ghép giáo dục những kỹ năng sống, kỹ năng thực hành xã hội cho các em phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, lứa tuổi và vùng miền; giúp học sinh được nâng cao kiến thức, kỹ năng, có những chuyển biến hành vi tích cực trong hành vi ứng xử văn hóa, góp phần phòng chống xâm hại, bạo lực học đường.
Đa số các đơn vị trường học đã thể hiện tốt công tác phối hợp với các ngành, cơ quan chức năng tại địa phương, thể hiện tốt vai trò kết nối giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh, tranh thủ các nguồn lực hỗ trợ và sự đồng tình của phụ huynh trong các hoạt động giáo dục. Công tác phối hợp giữa các bên được duy trì và phát huy hiệu quả trong nhiều năm nay và ngày càng phát triển về số lượng lẫn chất lượng, mang đến những tác động tích cực đối với giáo viên, nâng cao được nhận thức, đổi mới phương pháp giảng dạy, kỹ năng quản lý của cán bộ, giáo viên về công tác giáo dục kỹ năng sống, giáo dục giới tính, tư vấn học đường; nhà trường đã trở thành cầu nối cho học sinh với các địa chỉ tư vấn, chăm sóc sức khỏe sinh sản uy tín tại địa phương; tạo được sự chuyển biến tích cực về nhận thức và hành vi đúng đắn cho phụ huynh trong chăm sóc, bảo vệ trẻ em, giúp các em có những hiểu biết phù hợp về giới tính, tình bạn, tình yêu và sức khỏe sinh sản vị thành niên và những kỹ năng sống cần thiết cho bản thân khi sinh hoạt và học tập.
Thực hiện chỉ đạo của ngành, thời gian qua việc giáo dục kỹ năng sống ở các đơn vị trường học đã được triển khai thực hiện phù hợp với điều kiện thực tế của từng đơn vị. Thông qua các bài dạy được tích hợp, các chuyên đề, các môn học chính khóa, các đơn vị trường học đã chỉ đạo giáo viên cân nhắc, lựa chọn nội dung giáo dục kỹ năng sống sao cho phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh và tình hình thực tế của các đơn vị; tiếp tục nâng cao chất lượng dạy các môn học Đạo đức, Giáo dục công dân, tích hợp, lồng ghép trong các môn học liên quan, các hoạt động giáo dục ngoài giờ, chính khóa, hoạt động trải nghiệm và các hoạt động giáo dục khác với mục tiêu cao nhất là phải đảm bảo thiết thực, hiệu quả, nội dung dễ hiểu, dễ nhớ, phù hợp lứa tuổi.
Ngoài việc giáo dục tích hợp vào các môn học, các trường đã chủ động gửi giáo viên tham gia các lớp tập huấn để xây dựng lực lượng báo cáo viên và nhóm tư vấn tâm lý học đường; mời báo cáo viên có chuyên môn sâu giảng bài về chuyên đề kỹ năng sống cho học sinh.
Trong thời gian tới, ngành giáo dục và đào tạo tiếp tục chỉ đạo và thực hiện một số nhiệm vụ:
1.Tổ chức tập huấn cho cán bộ, giáo viên nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ, chuyên môn, cập nhật các vấn đề mới nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục toàn diện cho học sinh; đồng thời củng cố, phát triển số lượng cán bộ, giáo viên thực hiện nhiệm vụ giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
2. Lựa chọn các chủ đề kỹ năng sống phù hợp với từng đối tượng cụ thể để đáp ứng được các nhu cầu phát triển của xã hội đặt ra hiện nay; chú trọng gắng các chủ đề kỹ năng sống với hướng nghiệp, khởi nghiệp, hoạt động trải nghiệm, cung cấp những kiến thức cơ bản, cần thiết để làm hành trang cho học sinh vào đời.
3. Tăng cường công tác phối hợp với ban ngành liên quan trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, đẩy mạnh tuyên truyền trong phụ huynh và cộng đồng, xử lý nghiêm các vấn đề bạo lực, xâm hại trẻ em trong học đường.
Đổi mới mục tiêu, chương trình môn học, phương pháp giảng dạy trong trường học theo hướng tích hợp với các hoạt động giáo dục kỹ năng sống, hoạt động trải nghiệm cho học sinh là mục tiêu mà ngành giáo dục và đào tạo luôn hướng tới; nhằm bảo đảm cân đối, thống nhất, linh hoạt, có tính kế thừa và phát triển; cung cấp đầy đủ kiến thức, kỹ năng cho học sinh; hình thành và duy trì thói quen tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, gắn với giáo dục đạo đức, xây dựng lối sống lành mạnh, rèn luyện ý chí, phẩm chất phù hợp với đặc điểm thể chất, tâm sinh lý, lứa tuổi và điều kiện cụ thể của học sinh, giúp các em có những kiến thức cần thiết, có hành vi tích cực trong chăm sóc sức khỏe sinh sản, bình đẳng giới, phòng chống tệ nạn, bạo lực, xâm hại, nâng cao kỹ năng hoạt động xã hội, những hành vi ứng xử văn hóa trong tuổi học đường, là hành trang cho học sinh bước vào cuộc sống./.
